Prinsjesdag 1999. De minister van Financiën heeft zijn toespraakje uitgesproken en biedt de Rijksbegroting voor het eerste jaar van het nieuwe millennium aan. Fotografen groeperen zich rondom hem als hij het bekende ivoorkleurige met geitenleer beklede koffertje opent. In plaats van met oranjelinten bij elkaar gehouden begrotingshoofdstukken wordt er van tussen de blauwe Thaise zijde een klein koffertje opgediept. De goochelaar heeft een nieuw konijn uit de hoge hoed getoverd. Een Matroesjka-effect bewerkstelligend. De Kamerbode draagt als een ober zijn dienblad het koffertje op de toppen van zijn vingers naar de Kamervoorzitter. Zij waardeert de symboliek. De verschijningsvorm van de begrotingsstukken hoort in de nieuwe tijd mee te evolueren van print naar digitaal. Zij opent het koffertje en toont de inhoud aan de Kamer: de cd-rom Rijksbegroting 2000…

Enkele maanden eerder ben ik als Directeur Voorlichting begonnen. Het departement is dan al erg actief op de digitale snelweg. Ik wil echter een nieuwe slag maken. Internet biedt meer mogelijkheden dan het digitaal plaatsen van papieren documenten. De toegankelijkheid kan enorm worden vergroot. De ambities vinden gehoor bij de nieuwe collega’s. Enthousiast wordt er gewerkt aan de website Belastingherziening 2001 en aan de Prinsjesdagwebsite. Maar de vernieuwing moet ook aan den volke worden getoond. Daarvoor moet de begroting door de minister op cd-rom worden aangeboden…

CDV-collega’s zijn enthousiast. Bij Begrotingszaken wensen ze me veel succes, maar verwijzen me naar de SDU. Met een peilloze meewarigheid word ik door SDU-medewerkers aangekeken als ik mijn denkbeelden ontvouw. Weken gaan voorbij zonder een reactie. Op enig moment meldt mijn collega van SZW dat een SDU-topman kennis met me wil maken. Ogenblikkelijk leg ik contact, maak op stel en sprong een afspraak en leg hem tijdens een lunch à deux uit dat het toch eigenlijk ook voor de SDU een enorme uitdaging moet zijn om te laten zien dat ze van de nieuwe tijd zijn. Het signaal treft doel. Er komt schot in de zaak.

Een jaar later worden de stukken weer op de traditionele wijze aangeboden. De Kamervoorzitter is teleurgesteld. Ze verwachtte een spetterende powerpoint-presentatie uitmondend in de lancering van een website met de nieuwe rijksbegroting. Die uitdaging is niet aan dovemansoren gericht. Maar door ’11 september’ is in 2001 niemand in de stemming. De volgende begrotingen hebben een zodanige bezuinigingsdoelstelling, dat een uitbundige presentatie niet op zijn plaats is. Maar Prinsjesdag 2004 zou het dan toch zover zijn. De tiende begroting van minister Zalm wordt de Kamervoorzitter op een tablet-computer, die precies in het koffertje past, aangeboden. Met wat simpele toetsbewegingen opent hij na een introducerend videofilmpje een website. Op een videowall kunnen de Kamerleden dat volgen.

Vierentwintig uur voor de officiële presentatie wordt er proefgedraaid. Het is allemaal nog niet goed ingeregeld, maar ziet er verder wel veelbelovend uit. Echter niet in de ogen van de Kamervoorzitter. Het project wordt afgeblazen. De volgende dag beschermen de minister van Financiën en ik tussen de bedrijven door het koffertje als leeuwen een wapenschild. Een fotograaf van het kaliber van Werry Crone heeft daar oog voor. Heeft hij echter ook de teleurstelling van het koffertje gezien, dat zo graag de Rijksbegroting op tablet-computer naar de Kamer had gedragen?

In maart 2005 ben ik in het Hongaarse parlement. Als in de Amsterdam Arena hangen er grote beeldschermen waarop de gebeurtenissen kunnen worden gevolg. Ook wordt er op aan gegeven hoeveel spreektijd er nog rest. En de uitslag van de elektronische stemmingen valt daar in een mum van tijd van af te lezen. De wet van de remmende voorsprong is nog steeds van kracht, denk ik. Nieuwe democratieën hebben al de infrastructuur voor een eigentijdse presentatie van hun nationale begroting…