Juryrapport LOF-prijs 1972

vlnr: André Rutten, Willem Sprenger, mw Pithy Bomans,
Paul van 't Veer, Peter van Straaten, H. Ooms
en Eddy Posthuma de Boer

JURYRAPPORT

Lofprijs voor de Nederlandse journalistiek 1970-71

De jury, aangezocht door de Stichting Lucas-Ooms Fonds om een aantal prijzen toe te kennen voor geschreven en visuele bijdragen, die zijn verschenen in Nederlandse kranten en tijdschriften, heeft voor de tweede maal in ongewij­zigde samenstelling haar arbeid verricht.
De destijds voor twee jaar benoemde jury bestaat uit mevr. M. Austria en de heren Gregor M. Frenkel Frank, H.G. Kersting, H.J. Neuman, Th.H. Oltheten (voorzitter), prof, dr. G,W. Ovink, P.M. Smedts en Mr. H.J.F.M. Hüffer (se­cretaris).

De jury heeft een ongeveer evengroot aantal inzendingen ontvangen als de eer­ste keer. Zij ontving van 74 inzenders bijdragen, waaronder een aantal die waren ontstaan in teamverband, zodat meer journalisten bij de ingezonden pro-duktie waren betrokken. De produktie zelf was omvangrijk.
In de categorie "politiek" moesten 78 artikelen worden beoordeeld; in de greep "maatschappelijk en/of sociaal economisch" waren er 165, terwijl die van de categorie "cultureel, wetenschappelijk en recreatief" 74 artikelen omvatte. Voor de geschreven journalistiek van vertellende aard werden 80 bijdragen in­gezonden.
Teleurstellend was de kwantitatieve deelneming van fotografen en tekenaars. Van het recht om uit eigen initiatief bijdragen ter beoordeling te nemen, heeft de jury ditmaal geen gebruik gemaakt, hoewel daartoe aanleiding was, omdat voor de categorie zwart-wit foto's slechts een inzending binnenkwam. De jury meende echter deze weg niet te moeten opgaan, mede gelet op de mani­festatie "World Press Photo" 1972 en de tentoonstelling die ter gelegenheid van het veertig-jarig jubileum van de Nederlandse Vereniging van Fotojourna­listen werd gehouden.
Toch acht de jury handhaving van de categorie "zwart-wit foto's" voor de toe­komst van belang, omdat zij van oordeel is dat deze vorm van journalistieke informatieoverdracht in kranten en tijdschriften een zeer wezenlijke functie kan vervullen. Zij vraagt daarom, in het bijzonder de hoofdredacties, vooral aan dit aspect bij de selectie van journalistieke bijdragen voor inzending aan de Lofprijs-jury aandacht te besteden.
De jury verheugde zich over het goede gehalte der bijdragen dat beter was dan het gemiddelde niveau van de vorige inzendingen. Vastgesteld mag worden, dat door Nederlandse journalisten uitstekend wordt geschreven. Dit geldt niet alleen voor de grote landelijke bladen, maar ook voor de klei­nere regionale en lokale pers en voor de algemene tijdschriften en weekbla­den. Deze waren, evenals vorig jaar, weer vertegenwoordigd met enige knap geschreven stukken, echter numeriek sterk in de minderheid vergeleken bij de grote landelijke organen. Uit het feit dat journalisten schrijvende voor laatstgenoemde groep vorig jaar en dit jaar in de prijzen zijn gevallen, mag evenwel volstrekt niet worden afgeleid dat alleen zij kans hebben ooit te worden bekroond.
De jury betreurt dan ook de te geringe spreiding der inzendingen over alle in Nederland verschijnende kranten en algemene periodieken en zij hoopt dat haar in de toekomst meer bijdragen zullen bereiken uit die journalistieke categorieën welke nu schaars vertegenwoordigd waren.

Geschreven Journalistiek
1. Politiek (78 artikelen)

De prijs is toegekend aan Paul van !t Veer voor zijn artikelen in Het Pa­rool en het Hollands Maandblad. Zijn journalistieke bijdragen getuigen van grote belezenheid en veelzijdigheid. Levendigheid en duidelijkheid kenmer­ken zijn werk, waarvan de diepgang niet wordt geschaad door het dikwijls polemisch karakter.
In het bijzonder wil de jury de aandacht vestigen op het artikel "Geen last van de waarheid" in het Hollands Maandblad (december 1970), naar aan­leiding van de uitgave "Het dagboek van Schermerhorn" . Dit artikel over de miskenning van de rol die de openbaarheid in de democratische besluitvor­ming moet spelen en daarmee van de functie van de journalistiek tijdens de Nederlands-Indonesische onderhandelingen, kwalificeert de jury als uit­muntend.

2. Maatschappelijk en/of sociaal economisch (165 artikelen)

De prijs is toegekend aan Willem Sprenger voor zijn rubriek "Sociale actu­aliteiten" in de Volkskrant.
De jury wil met de toekenning van deze categorieprijs aan Willem Sprenger haar bewondering betuigen voor de wijze waarop door hem de moeilijke op­gave wordt uitgevoerd om de gewone burger wegwijs te maken in gecompli­ceerde vraagstukken en regelingen, in dit geval van de praktijk der soci­ale wetgeving.
Door Sprenger's sterke billijkheidsbesef en door zijn gave om moeilijk te begrijpen ambtelijke bepalingen en beslissingen boeiend en duidelijk te verklaren, vervult zijn rubriek niet alleen een nuttige informatieve func­tie, maar ook een correctieve, want zijn invloed en gezag maken hem tot een belangrijke schakel tussen de overheid en de rechtzoekende burgers.

3. Cultureel, wetenschappelijk, recreatief (74 artikelen)

In deze categorie wordt de prijs toegekend aan André Rutten voor zijn ver­slaggeving van de Amsterdamse Stadsschouwburgkwestie in De Tijd, doch in niet mindere mate voor zijn toneelkritieken in dit dagblad. De jury heeft grote waardering voor de intensiteit waarmee Rutten het to­neel van dag tot dag probeert te volgen en daarvoor ook het land intrekt, zodat een zeer instructief beeld wordt verkregen van het Nederlands toneel. Zijn artikelen over de toneelcrisis in Amsterdam oordeelde de jury als bij­zonder informatief, waardoor een goed inzicht kan worden verkregen in zeer verwarde verhoudingen en belangen.
Wel werden bezwaren geopperd tegen gebleken tegenstrijdigheden in de ver­slaglegging, doch het vermogen vergissingen te erkennen en te herstellen /.ennerkt , naar het oordeel van de jury, de integriteit van deze geënga­geerde vorm van journalistiek.

4.  Vertellende aard  (80 bijdragen)

Unaniem heeft de jury de categorieprijs voor "geschreven journalistiek van vertellende aard" toegekend aan de schrijver van het artikel "In 't hart van Engeland”, verschenen in het tijdschrift Avenue.
De schrijver Godfried Bomans is inmiddels overleden, doch de jury is van oordeel dat, vanwege het feit dat dit artikel het beste was van alle inzendingen in deze categorie en omdat de journalistieke arbeid van Godfried Bomans van zo uitzonderlijke betekenis is geweest, een postume onderscheiding volledig gerechtvaardigd is.
De jury beseft zeer wel, dat dit posthume eerbetoon niets toevoegt aan de waardering voor het zo bijzondere oeuvre van Godfried Bomans. Die waardering is algemeen en op verlerlei wijzen reeds tot uitdrukking gekomen.
Godfried Bomans was niet alleen een zeer begaafd schrijver, hij was ook een voortreffelijk journalist die op een geheel eigen wijze verschuivingen in onze maatschappelijke ontwikkeling registreerde.
De jury is van oordeel dat de journalist Bomans door zijn uitzonderlijke kwaliteiten een stimulerende invleod heeft uitgeoefend op de verbetering van schrijfstijl en oorspronkelijkheid van benadering in de dagblad- en tijdschriftjournalistiek.   

Visuele journalistiek
1.       Foto's, zwart-wit (1 inzending)

Geen prijs toegekend.

2.    Foto's, kleur (11 inzendingen)

De prijs werd toegekend aan Eddy Posthuma de Boer voor zijn serie over Mali (Avenue 1971).
De jury heeft lange tijd beraadslaagd over een aantal inzendingen van hoge kwaliteit. Uiteindelijk kwam het zwaartepunt te liggen op de journalistie­ke uitdrukkingskracht van de in de kleurenfoto's overgebrachte informatie, waarvan de serie van Posthuma de Boer in hoge mate voldoet. De jury is zich ervan bewust, dat enkele inzendingen niet voldoende overkomen door de onvoldoende presentatie van het tijdschrift waarin zij werden gereprodu­ceerd. De jury kan echter moeilijk gaan oordelen over haar toegezonden dia's, doch dient te oordelen over de journalistieke produktie zoals die kan worden ervaren door degene aan wie het visuele verhaal wordt verteld. De jury betreurt dat de ingezonden kleurenreportages vrijwel uitsluitend betrekking hadden op buitenlandse onderwerpen. Zonder te willen afdoen aan de informatieve functie van deze kleurenreportages, in het bijzonder wellicht ten aanzien van de situatie in de arme landen, zoals het geval was met de bekroonde inzending, heeft het de jury getroffen dat het medium van de kleurenfoto zo weinig wordt gebruikt om indringende reportages over situaties en gebeurtenissen in eigen omgeving te brengen. Merkwaardig acht de jury het, dat geen enkele inzending betrekking had op sportgebeurtenissen, die juist in ons land zo'n belangrijke plaats inne­men in dagbladen en tijdschriften.

3. Tekeningen (6 inzendingen)

Met algemene stemmen werd na een kort beraad Peter van Straaten als prijs­winnaar aangewezen, ofschoon voortreffelijke concurrenten werk hadden in­gezonden. De jury was echter zeer onder de indruk van de journalistieke tekeningen van Peter van Straaten in Het Parool in zijn dagelijkse strip "Vader en Zoon". Zij vertegenwoordigen een uitzonderlijk genre, omdat zij in fijne nuanceringen van een groot illustratief talent indringend de ver­anderingen journaliseren in het denken van vaders en zonen.

Lofprijs

De jury, zich beradende over de vraag aan wie van de prijswinnaars in de ver­schillende categorieën de extra LOF-prijs van ƒ 5.000,= zou moeten worden toegekend, heeft unaniem besloten ditmaal deze prijs toe te kennen aan Peter van Straaten.
De jury wil daarmee onderstrepen van welk een betekenis de bijdrage kan zijn van de tekenaar voor de Nederlandse journalistiek. Zij wil hiermee niet tot uitdrukking brengen dat de tekenaar het gebeuren beter registreert en het verhaal beter vertelt dan de schrijvende journalist, hoewel dat soms inder­daad het geval kan zijn.
In zijn strip "Vader en Zoon" vertelt Peter van Straaten niet alleen zijn charmant verhaal, maar hij registreert ook op een zeer breed maatschappelijk terrein hoe mensen zich tot mensen en tot dingen verhouden. En dat is het uitzonderlijke van zijn prestatie.
De jury hecht grote waarde aan het relativerend vermogen van journalisten die in woord- en/of beeldtaal hun glimlachende invloed uitoefenen op de naar welles-nietes-verhouding neigende krantenlezer. Peter van Straaten bezit dit vermogen in hoge mate.

De jury "Lofprijs voor de Nederlandse Journalistiek" hoopt van harte dat ook deze beoordeling van de produktie 1970-1971 aanleiding zal geven tot een toe­neming van de belangstelling voor de "Lofprijs". Het gaat de jury hierbij niet om het bevorderen van een competitiestelsel, doch om het signaleren en daar­door stimuleren van journalistieke kwaliteit in geschreven en visuele vormen. De jury is van mening dat dit niet alleen van belang is voor de journalistiek zelf, doch ook voor het verkrijgen bij het publiek van een beter begrip voor de grote maatschappelijke betekenis van een diversiteit in journalistieke produktie op hoog niveau. Het is tegen de achtergrond van deze doelstelling dat de jury met genoegen kennis nam van het artikel van Arie Kuiper "Vechten voor je eigen krant" in De Journalist van 1 juni 1971» waarin verslag werd gedaan over de activiteiten van de redactie van het dagblad De Tijd tot in­standhouding van de eigen krant.
Hoezeer de jury waardering had voor de kwaliteit van deze inzending, meende zij toch dat een prijstoekenning in het kader van de Lofprijs niet juist zou zijn. De jury echter is van mening dat het gehele redactionele team van De Tijd grote waardering toekomt voor haar opmerkelijke activiteit de "eigen krant weg te slepen voor de poorten van de hel", zoals het verslag van Kuiper vaststelde.
Om deze waardering tot uitdrukking te brengen, heeft de jury het bestuur van het Lucas-Ooms Fonds voorgesteld een extra prijs toe te kennen aan de gehele redactie van het dagblad De Tijd. De jury is verheugd te kunnen meedelen, dat het bestuur zich met dit voorstel heeft verenigd en de prijs heeft vastge­steld op ƒ 2.000,=.

EMBARGO VOOR PUBLIKATIE TOT 8 DECEMBER 16.00 UUR.