EEN ONOOGLIJK BOEKJE
MET INGRIJPENDE GEVOLGEN

Het is verre van een toonbeeld van typografische schoonheid ‘het Rapport van de Commissie tot onderzoek van het vraagstuk van de Bedrijfstaksgewijze organisatie der werknemersvakbeweging’.  De  voorpagina wordt door een blauwe en een zwarte baan in tweeën gedeeld. Het zijn deze banen die het rapport al spoedig de naam bezorgen van  ‘het Blauw­ zwarte boekje’. Na de voorpagina volgen 39 dichtbedrukte pagina's. De koppen van de hoofdstukken onderscheiden zich in corpsgrootte niet van de rest van de tekst. Het is duidelijk dat het boekwerkje verschijnt in een tijd van papierschaarste.
Onduidelijk is in hoeverre de papierschaarste een rol heeft gespeeld bij het schrijven van de inhoud. Maar er wordt snel ter zake gekomen. Er wordt geen papier verdaan aan een uiteenzetting over de achtergronden van de in het rapport behandelde problematiek of over de noodzaak om tot een wijziging van de opbouw van de vakbeweging over te gaan. ‘Het beginsel zelf van de bedrijfstaksgewijze  organisatie is door de Commissie zonder meningsverschil tot grondslag van haar arbeid genomen ( . . .)  De taak der  Commissie beperkte  zich derhalve  tot de  nadere  practische uitwerking van het beginsel’.
Qua uitvoering, qua invloed wijst weinig de huidige beschouwer op de commotie die het blauwzwarte boekje in de Nederlandse vakbeweging zou veroorzaken. Duidelijk wordt wel dat er voorstellen worden gedaan die diep zullen ingrijpen in de opbouw van de vakbeweging. Maar het rapport ademt een zo grote mate van eensgezindheid uit, dat verwacht mag worden dat de uitvoering op weinig problemen zal stuiten. Ondanks de bezwaren die -  zo is hier en daar in de tekst aangegeven - sommige commissieleden op onderdelen hebben.
Het is 1946 als het rapport door de Raad van Vakcentralen wordt uitgegeven. Zeven weken na de bevrijding - 26 juni 1945 - heeft de Raad een Commissie ingesteld tot onderzoek van het vraagstuk der bedrijfsgewijze organisatie der arbeiders. Het is een van de erected besluiten van de Raad van Vakcentralen. Nog geen jaar later ligt het rapport ter tafel. De uitvoering kan een aanvang nemen. ‘De commissie is van oordeel, dat het wenselijk is, zo spoedig mogelijk over te gaan tot invoering van de bedrijfstaksgewijze organisatie der arbeiders, overeenkomstig de inhoud van het rapport en van de daaraan verbonden conclusies.
Echter, zo snel als  pragmatisch ingested vakbondsbestuurders  een nieuwe indeling van de vakbeweging wisten te ontwerpen, zo traag wisten de emotioneel aan  hun  organisaties  gebakken  vakbondsbestuurders gevolg te geven aan de aanbevelingen van het blauwzwarte boek je. In de laatste zin van het rapport wordt voorgesteld ‘om de bedrijfstaksgewijze organisatie na verloop van ongeveer een half jaar volledig in te voeren’. Er kan over worden getwist wanneer de invoering was voltooid -   als zij al is voltooid, want zelfs dat kan anno 1986 niet volmondig worden beaamd - maar rond 1960 moesten er hoe dan ook nog enkele  horden worden genomen.